อาการปวดหัวข้างเดียวเป็นอย่างไร การวินิจฉัยจากแพทย์ที่มีความเชี่ยวชาญจะช่วยบอกได้ว่าอาการปวดหัวที่เกิดขึ้นนั้นเป็นอาการปวดหัวข้างเดียวหรือไม่ ทั้งนี้ต้องอาศัยการซักประวัติ
ประกอบกับการตรวจร่างกายของผู้ป่วยอย่างละเอียด อีกทั้งต้องสังเกตอาการปวด ความถี่ของการปวด ระยะเวลาที่ปวดและระดับความรุนแรงของการปวดหัวข้างเดียว ในผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการร่วมอย่างอื่นด้วยเช่น มีไข้ อาการชัก แขนขาข้างใดข้างหนึ่งอ่อนแรง ตาโปน คลื่นไส้ อาเจียน เวียนหัว เป็นต้น
อาการปวดหัวข้างเดียวมีลักษณะที่สำคัญคือ อาการปวดจะเกิดขึ้นแบบปุ๊ปปั๊ปทันที ผู้ป่วยจะรู้สึกปวดตื้อๆ อาการมักจะเป็นการปวดหัวข้างเดียวแต่ก็มีส่วนน้อยที่ปวดทั่วศีรษะ ระดับความปวดจะอยู่ในระดับปานกลางถึงปวดหัวอย่างรุนแรง โดยปกติแล้วผู้ป่วยที่มีอาการปวดหัวข้างเดียวจะมีอาการคลื่นไส้ร่วมด้วย
ระยะเวลาของอาการปวดหัวข้างเดียว ส่วนมากการปวดจะกินเวลาตั้งแต่ครึ่งชั่วโมงไปจนถึง 12 ชั่วโมง อาการนำก่อนที่จะปวดหัวผู้ป่วยจะเห็นแสงระยิบระยับ ตาลาย สายตาพร่ามัวมองเห็นไม่ชัดเจนชั่วขณะหนึ่ง บางทีจะมีอาการชาของร่างกายข้างใดข้างหนึ่ง อาการนำของการปวดหัวข้างเดียวจะเป็นอยู่ประมาณ 30 นาที
อาการปวดหัวข้างเดียวแบ่งออกได้ 5 ระยะคือ ระยะอาการนำ ระยะออรา ระยะปวดหัว ระยะหายปวดหัวและระยะหลังจากปวดหัวผ่านไป ผู้ป่วยแต่ละรายอาจมีอาการแตกต่างกันบ้างเช่น บางรายจะไม่มีระยะออกราเป็นต้น ระยะอาการนำอาจเกิดขึ้นก่อนอาการปวดหัวภายใน 24 ชั่วโมง ผู้ป่วยจะมีอาการไม่มีสมาธิ หงุดหงิดง่าย หิว ท้องเดิน อ่อนเพลีย ซึ่งครึ่งหนึ่งของผู้ป่วยโรคนี้จะพบอาการนำเหล่านี้ได้ ระยะออราอาการระยะนี้จะเกิดก่อนอาการปวดหัวประมาณหนึ่งชั่วโมง ผู้ป่วยจะมีความผิดปกติทางการมองเห็นเช่น มองเห็นภาพผิดขนาด เห็นแสงระยิบระยับ มองเห็นภาพเป็นคลื่น อาการเหล่านี้จะพบได้ในผู้ป่วยประมาณ 20 เปอร์เซ็นต์
ระยะเกิดอาการปวดหัว ผู้ป่วยจะปวดเป็นจุดๆ ซึ่งมักจะเป็นการปวดหัวเพียงข้างเดียวแต่ก็มีผู้ป่วยที่มีอาการปวดทั่วทั้งศีรษะเหมือนกันแต่พบได้น้อย อาการปวดหัวระยะนี้มักจะมีอาการร่วมเหล่านี้คือ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดต้นคอ ปวดเบ้าตา รำคาญแสงหรือเสียงที่รบกวนอยู่ ระยะนี้จะกินเวลาประมาณ 4-72 ชั่วโมง ระยะต่อมาคือระยะหายปวดหัวหลังจากที่ผู้ป่วยได้นอนพักนิ่งๆ สักระยะหนึ่งอาการปวดหัวข้างเดียวก็จะทุเลาลง ระยะหลังจากปวดหัวผู้ป่วยจะมีอาการมึน รู้สึกหัวตื้อๆ อ่อนเพลีย
สิ่งที่กระตุ้นให้เกิดอาการปวดหัวข้างเดียวได้แก่ ความเครียดจากเรื่องต่างๆ ในชีวิตประจำวัน การนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ การกินอาหารไม่ตรงเวลาหรือกินอาหารที่มีส่วนประกอบของสารถนอมอาหารหรือผงชูรสมากเกินไป การเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนในร่างกาย สิ่งต่างๆ ที่กล่าวมานี้ล้วนเป็นปัจจัยที่กระตุ้นให้อาการปวดหัวข้างเดียวเกิดขึ้นถี่และรุนแรงมากขึ้น นอกจากนี้สภาพแวดล้อมรอบตัวผู้ป่วยเช่น กลิ่นควันบุหรี่ กลิ่นที่ฉุนและรุนแรงเช่นกลิ่นน้ำหอมบางชนิด ควันจากการปรุงอาหาร ควันจากท่อไอเสียรถยนต์ ก็อาจเป็นตัวกระตุ้นให้เกิดอาการปวดหัวข้างเดียวที่ผู้ป่วยควรหลีกเลี่ยง