ลองโควิด(Long Covid)คือภาวะที่ร่างกายได้รับผลกระทบจากการติดเชื้อโควิด ถึงแม้จะหายจากโรคโควิดแล้วก็ตามแต่เป็นผลระยะยาวของโควิด-19 และอาการที่เกิดกับร่างกายเมื่อตอนที่ติดเชื้อยังส่งผลกับร่างกายต่อเนื่องมาเป็นระยะเวลานานเกินกว่า 1 เดือน นั่นคือความรู้สึกของผู้ป่วยลองโควิดจะรู้สึกว่าร่างกายของตนเองยังไม่เหมือนเดิมคือยังมีอาการอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอาการร่วมกันต่อเนื่องมา ตัวอย่างเช่น เมื่อตอนที่ยังติดเชื้ออยู่จะมีอาการไอ หายใจเหนื่อย–หอบ และหลังจากที่เข้ารับการรักษาตัวจนหายออกจากโรงพยาบาลแล้วอาการเหล่านี้ก็ยังเกิดต่อเนื่องมาเรื่อยๆ และอาจมีอาการใหม่เพิ่มขึ้นด้วย ทั้งนี้อาการลองโควิดจะเกิดขึ้นกับระบบต่างๆ ของร่างกายได้ทั่วไปที่พบได้บ่อยมีดังนี้คือ ระบบทางเดินหายใจ ระบบประสาท สภาวะทางจิตใจและระบบผิวหนังแต่ในที่นี้จะขอพูดถึงเฉพาะอาการที่พบได้บ่อยมาก
อาการไอ หายใจไม่เต็มอิ่ม เป็นอาการลองโควิดที่พบได้บ่อยมาก เนื่องจากเชื้อโควิด-19จะเข้าไปทำลายเนื้อเยื่อในปอดทำลายเส้นประสาททำให้เกิดการอักเสบที่ปอดและทำให้เนื้อปอดบางส่วนเสียหาย ผลที่เกิดจากความเสียหายของปอดนั้นจะทำให้ปอดทำหน้าที่น้อยลงและระบบทางเดินหายใจจะมีความไวต่อสิ่งกระตุ้นและสภาวะแวดล้อมมากขึ้น เช่น การสูดอากาศเย็นเข้าปอด การพูดด้วยเสียงที่ดังกว่าปกติหรือแม้แต่การพูดด้วยระดับเสียงปกติก็ทำให้เกิดอาการไอได้ อาการเหล่านี้จะหายไปได้ก็ต่อเมื่อร่างกายได้ซ่อมแซมส่วนที่เสียหายให้กลับมาเหมือนเดิมก่อนซึ่งต้องใช้ระยะเวลาพอสมควร สิ่งที่ควรระวังคือหากอาการไอเป็นมากขึ้นหรือมีอาการใหม่เกิดขึ้นตามมาเช่น เจ็บหน้าอกก็ต้องกลับไปพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุว่าจะมีโรคแทรกซ้อนอะไรเกิดขึ้น
หรือไม่ อาการไอที่เกิดจากภาวะลองโควิดจะหายได้ก็ต่อเมื่อร่างกายของเราสร้างเซลส์และเนื้อเยื่อที่เสียหายขึ้นมาทดแทนทำให้ความไวและการตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นจากภายนอกลดน้อยลงซึ่งอาจต้องใช้ระยะเวลาประมาณ 2 อาทิตย์จนถึง 1 เดือนแล้วขึ้นอยู่กับความเสียหายที่เกิดร่างกายและสภาพร่างกายของเราจะฟื้นฟูได้เร็วแค่ไหน ทั้งนี้ยังมีปัจจัยอื่นๆ อีกที่ทำให้การฟื้นฟูร่างกายทำได้เร็วหรือช้าไม่เท่ากันในผู้ป่วยแต่ละคน เช่นบางคนอาจเป็นโรคกรดไหลย้อนอยู่ในขณะที่ร่างกาย(ส่วนภายในลำคอ) กำลังจะฟื้นตัวจากโควิดพอมาเจอกรดไหลย้อนทำให้ร่างกายต้องใช้เวลาในการฟื้นฟูนานกว่าเดิม
อาการเหนื่อย–อ่อนเพลีย เป็นอีกอาการของลองโควิด(Long Covid) ที่พบได้บ่อยเช่นกัน อาการนี้มักเกิดจากขณะที่รักษาตัวอยู่นั้นได้รับยาที่ส่งผลกระทบกับกล้ามเนื้อส่วนต่างๆ ของร่างกายทำให้เกิดการอ่อนแรง กล้ามเนื้อลีบ หรือการที่นอนรักษาตัวบนเตียงเป็นระยะเวลานานๆ ก็ทำให้กล้ามเนื้ออ่อนแรงได้เช่นกันซึ่งปัญหานี้แก้ไขได้ด้วยการออกกำลังกายเพื่อทำให้กล้ามเนื้อ ปอด หัวใจ กลับมาทำงานได้ตามปกติอาการเหนื่อยก็จะดีขึ้นหรือหายไป ทั้งนี้อาการเหนื่อยและอ่อนเพลียจากภาวะลองโควิดจะมีโอกาศหายได้หรือไม่หรืออาจต้องใช้เวลามากน้อยแค่ไหนขึ้นอยู่กับว่า สภาพของเนื้อปอดที่ถูกทำลายไปว่ามีจำนวนมากน้อยเพียงใด หากในปอดมีผังผืดมากนั่นคือปอดได้ถูกทำลายไปมากเหมือนกับมีรอยแผลเป็นแล้วการที่ปอดจะฟื้นตัวกลับมาจนเป็นปกติอาจทำได้ยาก ดังนั้นหากเป็นไปได้ให้รีบทำการออกกำลังกายหรือทำกายภาพปอดให้เร็วเพราะยิ่งทำเร็วเท่าใดโอกาสในการที่ปอดจะกลับมาเหมือนเดิมหรือใกล้เคียงสภาพเดิมก็จะมีโอกาสมากขึ้นเท่านั้น
อาการนอนไม่หลับ สำหรับผู้ป่วยที่หายจากโรคโควิด-19แล้วมีอาการนอนไม่หลับอาจเกิดจากการได้รับผลกระทบจากยาที่ใช้รักษาอาการอักเสบที่เกิดจากเชื้อโควิดซึ่งยาที่รักษาการอักเสบนี้จะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของสารสื่อประสาทในสมองทำให้ส่งผลกระทบกับการนอนหลับที่ผิดปกติ เมื่อหายจากโควิดแล้วอาการนอนไม่หลับก็ยังคงเป็นอยู่ อาการนอนไม่หลับหลังจากหายโควิดแล้วจะแก้ไขได้อย่างไร บางคนอาจคิดว่าการใช้ยานอนหลับน่าจะดีซึ่งการกินยานอนหลับก็อาจจะช่วยได้ในช่วงระยะเวลาสั้นๆ แต่ในระยะยาวแล้วจะเกิดผลเสียแก่ร่างกาย ดังนั้นปัญหาการนอนไม่หลับหลังหายจากการติดเชื้อโควิดนั้นทำได้โดยหลักการง่ายๆ คือการจัดสภาวะแวดล้อมในการนอนให้เหมาะสม เตรียมร่างกายให้พร้อมสำหรับการนอนโดยทำให้ร่างกายผ่อนคลายและจัดระเบียบเวลาการเข้านอน–ตื่นนอนให้สม่ำเสมอเป็นช่วงเวลาเดียวกันทุกวัน ถ้าถึงเวลานอนแล้วนอนไม่หลับ(นอนไปประมาณครึ่งชั่วโมง) อย่าฝืนนอนต่อให้ลุกขึ้นมาทำกิจกรรมเบาๆ เช่น อ่านหนังสือ ฟังเพลง ฯลฯ พอเริ่มง่วงก็เข้านอนและตื่นตามเวลาที่กำหนดไว้ ให้ทำสม่ำเสมอจนนอนหลับได้ตามปกติ
นอกจากนี้อาการลองโควิด(Long Covid Syndrome) ก็ยังมีอีกหลายอาการเช่น ลิ้นไม่รับรส–จมูกไม่ได้กลิ่น เจ็บหน้าอก หลงลืม ปวดกล้ามเนื้อ–ข้อต่อ ซึมเศร้า ฯลฯ แล้วลองโควิดรักษายังไง เนื่องจากอาการลองโควิดยังเป็นเรื่องใหม่สำหรับวงการแพทย์และเป็นผลระยะยาวของโควิด-19 ดังนั้นการรักษาก็ทำได้โดยการรักษาตามอาการเป็นหลัก สิ่งสำคัญคือตัวผู้ป่วยเองต้องหมั่นสังเกตความผิดปกติของตนเองภายหลังจากการหายจากโควิด-19 หากมีอาการลองโควิดไม่ว่าจะเป็นอาการเดิมที่เคยเป็นหรืออาการที่เกิดขึ้นใหม่และอาการนั้นไม่ดีขึ้นหรือมีแนวโน้มจะแย่ลงกว่าเดิม อย่าปล่อยไว้เนิ่นนานจนเกิดภาวะแทรกซ้อนจากลองโควิดให้รีบไปพบแพทย์เพื่อหาทางรักษาและดูแลได้อย่างเหมาะสม.
เป็นโควิดต้องทําอย่างไร เป็นที่รู้กันว่า “โควิด-19” ยังคงไม่หายไปจากโรคนี้แต่จะอยู่คู่ไปกับพวกเรา ถึงแม้ว่าโดยทั่วไปการระบาดของโควิดจะไม่รุนแรงแต่พอย่างเข้าหน้าฝนการระบาดจะมากขึ้น เนื่องจากโควิดยังอยู่กับพวกเราดังนั้นจึงควรทบทวนวิธีปฏิบัติตนเมื่อติดเชื้อโควิดเพื่อควบคุมโรคไม่ให้กระจายไปสู่คนรอบข้าง หากคุณติดเชื้อโควิด-19 ขั้นตอนที่ควรปฏิบัติ คือ แยกตัวเองจากคนในบ้านทันทีอาจใช้ห้องพักแยกเป็นส่วนตัวหากในห้องนั้นมีห้องน้ำส่วนตัวได้ก็ยิ่งดีแต่ถ้าไม่มีห้องส่วนตัวก็ให้อยู่ห่างจากคนอื่นให้เป็นสัดส่วนเฉพาะและให้สวมหน้ากากทุกคนทั้งคนที่ติดเชื้อและคนอื่นที่อยู่ในบ้านเดียวกัน การดูแลสุขภาพต้องพักผ่อนให้เพียงพอ กินยารักษาตามอาการ(คล้ายหวัด) ดื่มน้ำมากๆ ถึงแม้การติดเชื้อโควิดอาการจะไม่รุนแรงเนื่องจากคนส่วนมากได้รับวัคซีนโควิดกันไปแล้วแต่ก็ต้องติดตามอาการถ้ามีอาการแย่ลงคือเชื้อลงปอด เช่น หายใจลำบาก เจ็บหน้าอก ควรรีบไปปรึกษาแพทย์ทันทีเพื่อรับการรักษา กินยาที่แพทย์สั่งและปฏิบัติตัวตามคำแนะนำของแพทย์ สิ่งที่ต้องทำให้เป็นนิสัยเลยคือ ล้างมือบ่อยๆ อาจจะล้างด้วยสบู่หรือเจลล้างมือแอลกอฮอล์ก็ได้ หมั่นทำความสะอาดพื้นผิวที่ต้องสัมผัสบ่อยๆ เช่น ลูกบิดประตู โทรศัพท์ รีโมท และของใช้ต่างๆที่ต้องสัมผัสบ่อยๆ เมื่อปฏิบัติตามแนวทางกักตัวแล้วอาการจะดีขึ้นภายใน 1-2 อาทิตย์ หลังจากนั้นให้ทำการฟื้นฟูสุขภาพและค่อยๆ ทำกิจกรรมตามปกติที่สำคัญอย่าหักโหมในช่วงแรก ๆ ของการฟื้นฟูสุขภาพ การปฏิบัติตามขั้นตอนเหล่านี้จะช่วยลดการแพร่กระจายของไวรัสและช่วยให้คุณฟื้นฟูสุขภาพได้เร็วขึ้น
รับยาโควิดฟรีได้ที่ไหน การรับยารักษาโควิด-19 ฟรีสามารถทำได้ที่สถานพยาบาลที่รัฐบาลกำหนด รวมถึงโรงพยาบาลรัฐโดยติดต่อโรงพยาบาลหรือสถานพยาบาลใกล้บ้าน หากคุณมีอาการหรือได้รับการวินิจฉัยว่าติดเชื้อโควิด-19 คุณสามารถติดต่อโรงพยาบาลรัฐหรือสถานพยาบาลใกล้บ้าน เพื่อรับคำแนะนำเกี่ยวกับการรับยารักษาโควิด-19 สถานพยาบาลที่รับยาโควิดฟรีได้แก่ ศูนย์บริการสาธารณสุขที่ให้บริการตรวจและจ่ายยารักษาโควิด19 หากโควิดมีการระบาดมากอาจมีการจัดตั้งโรงพยาบาลสนามซึ่งให้บริการตรวจรักษาและแจกจ่ายยารักษาโควิด19 โดยไม่คิดค่าใช้จ่าย สำหรับผู้ที่มีสิทธิ์ประกันสังคมและบัตรทองสามารถใช้สิทธิ์รับการรักษาและรับยารักษาโควิด 19 ได้ฟรีเช่นกัน นอกจากนี้ยังสามารถติดต่อผ่าน สายด่วนโควิด 19 ของกรมควบคุมโรคหรือลงทะเบียนออนไลน์ผ่านเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชันของกระทรวงสาธารณสุขเพื่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการบริการรักษาโควิด19 ได้
ผู้ป่วยโควิดเปิดพัดลมได้ไหม ผู้ป่วยโควิด-19 สามารถเปิดพัดลมได้ แต่เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของโรคจึงต้องปฏิบัติตามข้อควรระวังโดยต้องมีการระบายอากาศที่ดี เปิดหน้าต่างเพื่อให้อาการมีการหมุนเวียนลดความเสี่ยงในการแพร่กระจายของโรคและทิศทางของพัดลมควรปรับไม่ให้พัดไปทางที่มีผู้อื่นอยู่เพราะจะเป็นการแพร่กระจายของละอองที่อาจมีเชื้อโควิดอยู่ พัดลมที่ใช้ควรดูแลเรื่องความสะอาดอย่าปล่อยให้เกิดการหมักหมมของฝุ่นและเชื้อโรค อาจใช้พัดลมร่วมกับอุปกรณ์ที่มีเครื่องฟอกอากาศเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการลดการแพร่กระจายของเชื้อโควิด การปฏิบัติตามคำแนะนำนี้สามารถใช้พัดลมได้อย่างปลอดภัยโดยไม่เพิ่มความเสี่ยงในการแพร่กระจายของเชื้อโควิดภายในบ้านหรือที่พักอาศัย
วิธีซักผ้าของผู้ป่วยโควิด ควรทำด้วยความระมัดระวังเพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อไวรัส โดยสวมถุงมือทุกครั้งที่มีการสัมผัสหรือนำผ้าที่ผู้ป่วยโควิดเคยสวมใส่ไปซักและให้แยกซักต่างหากจากเสื้อผ้าของคนอื่นๆ ในบ้าน ควรซํกผ้าของผู้ป่วยโควิดด้วยน้ำร้อน(อุณหภูมิ 60 องศาเซลเซียส) เพื่อฆ่าเชื้อหรืออาจใช้น้ำยาฆ่าเชื้อสำหรับการซักผ้าแทนก็ได้ หลีกเลี่ยงการสะบัดผ้าที่เปื้อนเพราะอาจทำให้เชื้อเกิดการกระจายได้ หลังการซักผ้าแล้วควรอบด้วยความร้อนสูงหรือตากในที่ที่มีอากาศถ่ายเทได้ดี ไม่ว่าจะเป็นการซักมือหรือซักด้วยเครื่องซักผ้าหลังเสร็จจากการซักผ้าแล้วต้องล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่อีกครั้ง