Lung mass คือก้อนในปอด การจะรู้ได้ว่ามีก้อนในปอดส่วนมากจะเห็นจากภาพเอ็กซ์เรย์ทรวงอก ภาพที่เห็นจะมีสองลักษณะคือ เห็นเป็นก้อนเดี่ยว(Solitary mass) หรือเห็นเป็นหลายก้อน(Multiple masses) นอกจากนี้ก้อนในปอดที่พบอาจเห็นเป็นเงาทึบทั่วทั้งก้อนหรืออาจมีโพรงอากาศอยู่ภายใน ลักษณะขอบของก้อนในปอดเป็นขอบ
เรียบหรือขอบแบบขรุขระ ตำแหน่งที่พบก้อนในปอดและขนาดของก้อนในปอดที่ตรวจพบก็เป็นข้อมูลสำคัญอย่างหนึ่งที่จะทำให้สามารถประเมินว่าก้อนในปอดที่พบนั้นคืออะไรแน่ ซึ่งคนส่วนมากเมื่อรู้ว่าตัวเองตรวจพบว่ามีก้อนในปอดก็คิดไปถึงโรคที่ร้ายแรงคือมะเร็ง แต่ในความเป็นจริงก้อนในปอดที่พบอาจจะเป็นเพียงแค่เนื้องอกธรรมดาที่เรียกว่า เนื้องอกไม่ร้ายที่ปอด (Benign lung tumors) หรืออาจจะเป็นเนื้องอกร้ายที่ปอด (Malignant lung tumors) ก็ได้
การตรวจวินิจฉัยก้อนในปอดว่าจะเป็นเนื้องอกไม่ร้ายหรือเป็นเนื้องอกร้ายเป็นสิ่งที่ต้องใช้เวลาในการติดตามและเสียค่าใช้จ่ายสูงเพราะวิธีพื้นฐานที่ใช้ตรวจก็คือการตรวจเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอกและการตรวจไม่ใช่ว่าจะทำแค่ครั้งเดียวจบ การเอ็กซ์เรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอกต้องทำเป็นระยะๆ เพื่อติดตามดูว่าก้อนในปอดนั้นมีความเปลี่ยนแปลงไปอย่างไรบ้าง อีกทั้งการประเมินและวินิจฉัยต้องอาศัยข้อมูลหลายๆ อย่างประกอบกันเพื่อให้มีความถูกต้องแม่นยำมากที่สุด
ข้อมูลที่มีประโยชน์ต่อการวินิจฉัยก้อนในปอด การติดตามว่าก้อนในปอดมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไรต้องใช้ทั้งเวลาและค่าใช้จ่าย ดังนั้นข้อมูลที่จะเป็นประโยชน์กับการวินิจฉัยว่าก้อนในปอดจะเป็นเนื้องอกไม่ร้ายหรือเป็นเนื้องอกร้ายคือภาพเอ็กซ์เรย์ทรวงอกเก่าที่ผ่านมาประมาณ 1-2 ปีจะช่วยให้รู้ว่าขนาดของก้อนในปอดมีการเปลี่ยนแปลงหรือไม่มากน้อยเพียงใด ยิ่งถ้าขนาดของก้อนในปอดมีขนาดโต(มากกว่า 8 มิลลิเมตรขึ้นไป)ภาพเอ็กซ์เรย์ทรวงอกเก่าจะยิ่งมีประโยชน์มากซึ่งเรื่องของการเปลี่ยนแปลงขนาดก้อนในปอดจะเป็นข้อมูลหลักที่ใช้วินิจฉัยร่วมกับข้อมูลอื่นๆ
ข้อมูลที่จะนำมาประกอบการวินิจฉัยอีกอย่างคือปัจจัยเสี่ยงด้านอายุ ประวัติการเป็นมะเร็ง ประวัติการสูบบุหรี่เป็นต้น หากขนาดของก้อนในปอดมีขนาดเล็ก(น้อยกว่า 8 มิลลิเมตร) การติดตามโดยการเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอก 1-2 ครั้งและเว้นระยะประมาณ 12 เดือน ถ้าขนาดของก้อนในปอดคงที่(ไม่เปลี่ยนแปลง) ก็ไม่ต้องติดตามอีกทั้งนี้การเว้นระยะห่างในการติดตาม(เอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ทรวงอก)จะมากน้อยก็ขึ้นอยู่กับขนาดก้อนในปอดและปัจจัยเสี่ยงเป็นสำคัญ
การเปลี่ยนแปลงของก้อนในปอด ก้อนในปอดที่มีขนาดโตขึ้นเป็น 2 เท่าและใช้เวลามากกว่า 1 ปี ตัวก้อนมีลักษณะเป็นเงาทึบ ขอบเรียบอาจประเมินได้ว่าเป็นก้อนในปอดที่มีความเสี่ยงต่ำแต่หากก้อนที่มีลักษณะดังนี้คือ ก้อนขนาดใหญ่ มีขอบขรุขระและเนื้อภายในมีสีเข้มไม่เท่ากันนั่นคือมีแนวโน้มที่จะเป็นเนื้องอกร้าย หากตรวจพบว่าเป็นก้อนเนื้อร้ายจริงก็จะมีขั้นตอนในการตรวจหาเซลล์มะเร็งด้วยวิธีเหล่านี้เช่น การนำเสมหะไปตรวจ การเจาะน้ำในช่องปอดไปตรวจ การส่องกล้องในหลอดลม การตรวจชิ้นเนื้อของต่อมน้ำเหลืองข้างคอ การใช้เข็มเจาะผ่านทรวงอกเพื่อตรวจชิ้นเนื้อ เป็นต้น
ก้อนในปอดอาจจะเป็นเนื้อร้าย(มะเร็ง)หรือไม่ก็ได้ บางทีอาจเป็นปอดติดเชื้อหรือเป็นก้อนที่เกิดจากโรคอื่นๆ(ที่ไม่ใช่มะเร็ง)ก็ได้ แต่หากเป็นเนื้อร้ายหรือมะเร็งอาจเกิดจากภายในปอดเองหรือเป็นมะเร็งที่แพร่กระจายมาจากที่อื่น ทั้งนี้การเฝ้าติดตามและการประเมินว่าก้อนในปอดเป็นอะไรกันแน่นั้นเพื่อให้สามารถหาวิธีจัดการกับก้อนในปอดได้อย่างถูกต้องนั่นเอง